Jakie są przyczyny próchnicy zębów? Wyjaśniamy

Próchnica jest jedną z najpowszechniejszych chorób cywilizacyjnych. Cierpi na nią ponad 95% dorosłych Polaków. Najczęściej bagatelizowana, potrafi rozwijać się latami i konsekwentnie niszczyć kolejne struktury zębowe, prowadząc do poważnych problemów stomatologicznych, ogólnoustrojowych, a nawet ekstrakcji zębów. Jakie są przyczyny powstawania próchnicy? Jak ją leczyć i czy można uchronić przed nią jamę ustną? Wyjaśniamy.

Próchnica to choroba zakaźna

Niewielu z nas zdaje sobie sprawę, że próchnica to poważna i groźna choroba, a do tego zakaźna. Obecne w jamie ustnej bakterie atakują twarde tkanki zęba, co prowadzi do demineralizacji szkliwa, uszkodzenia kolejnych struktur zębowych i powstawania ubytków. Nieleczona i postępująca próchnica przenika do głębszych warstw komórek, niszczy nerwy i korzenie aż do tego stopnia, że konieczna może być ekstrakcja zęba i zastąpienie go implantem zębowym. Choroba próchnicza rozwija się bardzo szybko, a bakterie błyskawicznie rozprzestrzeniają się po całej jamie ustnej.

Przyczyny próchnicy zębów

Istnieje pięć podstawowych przyczyn powstawania próchnicy zębów. Są to:

Niewłaściwa dieta a próchnica

Złe nawyki żywieniowe, a szczególnie dieta bogata w cukier i niskowartościowe posiłki, stwarzają idealne warunki do rozwoju próchnicy. Bakterie uwielbiają środowiska słodkie, a więc wszelkie słodycze, gazowane napoje, a także owoce. Wpływ na powstawanie próchnicy ma również podjadanie i nieregularne spożywanie posiłków. Bardzo istotny w tym przypadku jest czas: im dłużej cukier pozostaje w jamie ustnej, tym większe szkody mogą wyrządzić bakterie. To dlatego tak ważne jest unikanie słodyczy długorozpuszczalnych (na przykład cukierków) i mycie zębów po jedzeniu (a także płukanie i nitkowanie).

Nieodpowiednia higiena jamy ustnej (lub jej brak)

Zła higiena jamy ustnej ma ogromny wpływ na powstawanie próchnicy. Niewłaściwe lub zbyt rzadkie mycie, a często również całkowite zapominanie o pielęgnacji sprawia, że bakterie żerujące w jamie ustnej mają idealne warunki do rozwoju. Na zębach i w przestrzeniach międzyzębowych zalegają resztki jedzenia, którymi żywią się niebezpieczne mikroorganizmy. Dlatego istotne jest nie tylko regularne szczotkowanie, ale także używanie po posiłkach płynu do płukania jamy ustnej oraz nici dentystycznych.

Złe szczotkowanie zębów

By zapobiegać próchnicy, warto myć zęby szczoteczką 2-3 razy dziennie, a najlepiej po każdym posiłku. Do oczyszczania trudno dostępnych przestrzeni międzyzębowych idealnie nada się nić dentystyczna oraz płyn do płukania jamy ustnej. Bardzo ważna jest pielęgnacja zębów przed snem, kiedy organizm zmniejsza wydzielanie śliny. Do codziennej higieny należy używać wysokiej jakości produktów, a szczególnie szczoteczki dostosowanej do naszych zębów, by nie wywołać podrażnień i krwawienia dziąseł.

Brak regularnych wizyt u dentysty

Do stomatologa zwykle udajemy się, gdy poczujemy ból lub zauważymy na zębach niepokojące objawy, takie jak przebarwienia lub krwawienie. Niestety w takich wypadkach często okazuje się, że jest już za późno, co oznacza nie tylko nieprzyjemne dolegliwości, ale także znacznie większe koszty leczenia. Kontrole dentystyczne powinno się przeprowadzać minimum dwa razy w roku. Zajmuje się tym stomatologia zachowawcza. W zależności od potrzeb (na przykład jeśli nasze zęby są szczególnie podatne na zmiany próchnicowe) lekarz może zalecić częstsze wizyty, nawet co trzy miesiące.

Czynniki dodatkowe

Na rozwój próchnicy mają również wpływ inne czynniki dodatkowe, jak na przykład nałogi (szczególnie palenie papierosów i alkohol) oraz stres.

Objawy próchnicy

Początki rozwoju próchnicy są bardzo trudne do zauważenia gołym okiem. Dopiero w późniejszym, bardziej zaawansowanym etapie można dostrzec na zębach przebarwienia i ciemniejsze plamy. Żółty lub brązowy kolor oznacza, że zainfekowane zostało już szkliwo i wystąpił ubytek, czyli popularna “dziura w zębie”. Może temu towarzyszyć charakterystyczna nadwrażliwość na kontakt z gorącymi lub zimnymi napojami. Gdy do tego dochodzi jeszcze uciążliwy nieświeży oddech, ogólne rozdrażnienie oraz dolegliwości bólowe, oznacza to, że infekcja doszła do zębiny lub miazgi i konieczna jest jak najszybsza wizyta w gabinecie stomatologicznym.

Jakie są metody leczenia próchnicy?

Sposób leczenia próchnicy zębów zależy w dużej mierze od stopnia zaawansowania infekcji. Lekarz podczas wizyty może zastosować jedną z poniższych metod:

• oczyszczanie zębów wraz z nałożeniem fluoru;
• wypełnienie ubytków;
• leczenie kanałowe (endodoncja);
• założenie korony;
• ekstrakcja zęba i wstawienie implantów.

Zapobieganie próchnicy – przede wszystkim profilaktyka

Wszyscy wiemy, że lepiej jest zapobiegać niż leczyć. W przypadku próchnicy zębów niezwykle ważna jest profilaktyka. Odpowiednia pielęgnacja jamy ustnej, regularne wizyty w gabinecie dentystycznym i przeprowadzane zabiegi higienizacji zębów pomagają przeciwdziałać infekcjom próchniczym i ich późniejszym groźnym powikłaniom.

Te artykuły mogą Cię zainteresować:

• 3 najczęstsze choroby zębów – dowiedz się, jakie są ich przyczyny i podstawowe objawy
• Próchnica zębów mlecznych – dlaczego powinno się ją leczyć?
• Czym jest stomatologia zachowawcza?