Czym jest ząb zatrzymany i czy należy go usunąć?

Zatrzymany ząb to poważny i często bolesny problem stomatologiczny. Mówimy o nim wówczas, gdy ząb nie wybił się w całości ponad powierzchnię dziąsła, ale utknął w układzie kostnym. W takim przypadku niezbędna jest szybka konsultacja stomatologiczna, diagnoza i podjęcie odpowiednich działań, co pozwala zatrzymać stan zapalny i uniknąć późniejszych powikłań. Skuteczne leczenie zatrzymanego zęba jest możliwe i nie zawsze oznacza jego ekstrakcję, choć niekiedy może być ona konieczna.

Zatrzymany ząb – charakterystyka schorzenia

Z zatrzymaniem zęba mamy do czynienia wtedy, gdy z punktu widzenia anatomii wykształcił się on prawidłowo, ale utknął w układzie kostnym i nie wyrżnął się nad dziąsło. Zatrzymanie może dotyczyć każdego z zębów, ale najczęściej ulegają mu trzecie trzonowce, czyli ósemki (zwane również zębami mądrości). Schorzenie to jest problematyczne dla pacjentów: powoduje rozległe infekcje i stany zapalne, przyczynia się do odczuwania dolegliwości bólowych i utrudnia gryzienie oraz rozdrabnianie pokarmów.

Problematyczne zęby mądrości

Z zatrzymaniem najczęściej mamy do czynienia w przypadku ósemek, czyli trzecich trzonowców. Ząb mądrości, który nie wyrżnął się dostatecznie ponad powierzchnię dziąsła, jest zwykle usuwany. W przeciwnym razie może przyczyniać się do stłoczenia zębów w łukach zębowych, co stanowi poważną wadą zgryzu i skutkuje dalszymi problemami stomatologicznymi. Kiedy dostęp do ósemek jest znacznie utrudniony przez ich położenie, niezbędny może się okazać zabieg chirurgiczny.

Przeczytaj również: Czy chirurgiczne usuwanie ósemek boli?

Jakie są przyczyny zatrzymania zęba w układzie kostnym?

Główną przyczyną zatrzymania zęba jest brak miejsca w łuku zębowym, przez co nie jest on w stanie wyrżnąć się w sposób prawidłowy. Dzieje się tak ze względu na budowę żuchwy i szczęki, ale również przez późną wymianę mleczaków na zęby stałe. Zatrzymanie mogą również powodować inne czynniki, na przykład niedobór pewnych grup witamin, zmiany hormonalne, urazy szczęki, kwestie genetyczne czy nieprawidłowe leczenie stomatologiczne przebyte w przeszłości. Schorzenie to wymaga możliwie jak najszybszej wizyty dentystycznej i wdrożenia odpowiedniego leczenia.

Objawy zatrzymania zęba

Jeśli zatrzymanie nie dotyczy ósemek, schorzenie to jest zauważalne gołym okiem – w łuku zębowym nie ma określonego zęba. Gdy chodzi natomiast o trzecie trzonowce, problem jest bardziej złożony, gdyż nie każda osoba dorosła ma zawiązki zębów mądrości. Najczęstsze objawy, które wskazują na zatrzymanie, to na przykład:

• dolegliwości bólowe (ząb uciska na nerw);
• trudności z jedzeniem, otwieraniem ust, często również szczękościsk;
• infekcja dziąseł, stan zapalny;
• nieprzyjemny, trudny do opanowania zapach z ust;
• w przypadku zęba częściowo zatrzymanego – rozwój próchnicy;
• paradontoza sąsiedniego zęba;
• wady zgryzu.

Metody leczenia zęba zatrzymanego

Współczesna stomatologia pozwala na skuteczne leczenie zatrzymanego zęba. Sposób terapii wybiera dentysta po dokładnym zapoznaniu się z przypadkiem pacjenta, przeprowadzeniem wywiadu i wykonaniu badania wewnątrzustnego. Stomatolog rozpatruje indywidualnie każdą przypadłość, biorąc pod uwagę stopień zaawansowania schorzenia i towarzyszące mu dolegliwości.

Na początek zdjęcie RTG

Dentysta oceni stan zaawansowania schorzenia na podstawie diagnostyki radiologicznej RTG. Pozwoli to na dokładną charakterystykę zatrzymania, ponieważ zdjęcie rentgenowskie ukazuje całe uzębienie, łącznie z zębami, które utknęły w dziąśle czy kości.

Ściąganie zatrzymanego zęba

Jedną z metod leczenia zatrzymanego zęba jest wprowadzenie go do łuku zębowego. Odbywa się to za pomocą chirurgicznego odsłonięcia i nacięcia tkanek. Po zabiegu, który wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym, należy umówić się do ortodonty – zadaniem aparatu ortodontycznego będzie utrzymanie zęba w nowej pozycji.

Terapia ortodontyczna

Możliwe jest również samo leczenie ortodontyczne, bez interwencji chirurgicznej. Założenie stałego aparatu ortodontycznego może wpłynąć na przesunięcie zębów sąsiednich. Wtedy zatrzymany ząb będzie miał wystarczająco dużo miejsca, by rosnąć we właściwy sposób.

Ekstrakcja zęba

W niektórych bardzo zaawansowanych przypadkach, konieczne może być całkowite usunięcie zęba. Zabieg ten wykonuje ortodonta lub chirurg stomatologiczny. Procedura polega na wykonaniu nacięcia w dziąśle, aby uzyskać dostęp do zatrzymanego zęba, a następnie całkowite usunięcie go z kości.

Przeczytaj również:

• Czy RTG zęba jest szkodliwe? Wszystko, co musi wiedzieć pacjent o rentgenie zębów

• Jak przebiega tomografia zębów i kiedy badanie obrazowe może okazać się przydatne?